27 Nisan 2025

Uzmanlar Riyad’daki görüşmeyi yorumladı: ‘Avrupa bugün bir kabustan uyandı ve kendini dışlanmış hissediyor’

#image_title

Rus ve ABD heyetleri ortasında Riyad'da gerçekleşen görüşmeleri siyaset bilimi uzmanları Sputnik için kıymetlendirdi. Ali Zreiq, Putin ve Trump ortasında kurulan temasla Avrupa'nın bir kabustan uyandığını söyledi. Fawaz Kassab Al-Anzi ise yeni bir dünya savaşı mümkünlüğü ile dünyayı tehdit eden çatışmanın son bulmasına yönelik iyimserlikten kelam etti.

Suudi Arabistan’ın başşehri Riyad’da Rusya ve ABD heyetleri bugün sabah saatlerinde bir ortaya geldi. İki ülke temsilcileri ortasında 4.5 saat süren temasların akabinde Rus heyetinde yer alan Devlet Lider Yardımcısı Yuriy Uşakov, görüşmelerin âlâ geçtiğini belirtirken; ABD Dışişleri, kalıcı barış için değerli bir adım atıldığını vurguladı.

Sputnik’e konuşan uzmanlar, Rus ve ABD heyetlerinin gerçekleştirdiği görüşmeyi, ayrıyeten Avrupa ülkelerinin bu mevzudaki tavırlarını yorumladı.

‘Kil ayaklı bir deve benziyor’

Siyaset bilimci ve jeopolitik uzmanı Ali Zreiq “Bu savaş, artık ondan büyük bir çıkar sağlama peşinde olan ABD’nin muazzam baskısı olmadan gerçekleşmezdi” dedi.

Avrupa’nın Ukrayna’ya dayanak sağlama eforlarına karşın, bu meydan okumalarla başa çıkabilecek askeri, ekonomik ve siyasi kapasiteye sahip olmadıkları için zayıf bir pozisyonda göründüğünü belirten Zreiq “Bugün Avrupa’nın elindeki geniş imkanlara karşın o daha çok ‘kil ayaklı bir deve’ benziyor” değerlendirmesinde bulundu.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD Lideri Donald Trump ortasında kurulan temas sonrası Avrupa’nın bugün bir kabustan uyandığını söz eden Ali Zreiq şunları lisana getirdi:

AB için kapısının önündeki savaş bile büyük bir şoktu, Trump ile Putin ortasındaki temas üzere beklenmedik siyasi atılımlar dikkate alındığında ise Avrupa bugün bir kabustan uyandı ve bu olaylar ışığında kendini dışlanmış hissediyor.

Ukrayna krizinden Rusya’nın Avrupa’daki kadar etkilenmediğine vurgu yapan siyaset bilimci şunları tabir etti:

Avrupa, İkinci Dünya Savaşı sonrası periyotta barış ve güvenlik temelleri üzerine kurulduğu için, askeri ve ekonomik gücünü artırma gereğini unuttu. Ukrayna krizi Avrupalıları varsayım edilebileceği üzere olumsuz etkilediği, lakin Rusya’nın birebir ölçüde etkilenmemiş olması, Avrupa için gelecekte büyük zorluklar yaratacağı manasına geliyor. Suudi Arabistan’ın rolünü konuşacak olursak bu ülke, bölgesel ve memleketler arası seviyede siyasi ve ekonomik pozisyonunu güçlendirmeye devam ediyor.

Suudi Arabistan’ın Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın Ukrayna krizinin tahlilindeki rolüne de değinen Ali Zreiq şunları söyledi:

Veliaht Prens Muhammed bin Selman, hem Rusya hem de ABD başkanlarının güvendiği kilit bir isim ve bu durum, Ukrayna krizinin tahlilindeki rolünün güçlenmesini sağlıyor. İsmail Khalafallah, siyasi yorumcu ve Avrupa sıkıntıları uzmanı Avrupa Birliği’nde son günlerde birtakım ülkelerin birlik ve beraberlik hislerini yansıtma uğraşları görülse de gerçekler, birliğin içinde bariz bir ayrışmanın olduğuna işaret ediyor. Avrupalılar artık ABD öncülüğündeki müzakerelerde Ukrayna evrakında Avrupa’nın rolünün küçümsenmesiyle yaşadıkları aşağılanmanın akabinde prestijlerini bir halde tekrar kazanmaya çalışıyor.

Zreiq, Avrupa’nın, kendisini her vakit Amerika’nın stratejik müttefiki olarak gördüğünü belirterek “Onun etkin iştiraki olmadan mutabakatlara varılmasının imkansız olduğuna inanmıştır. Lakin son gelişmelerin akabinde, Ukrayna krizinin tırmanmasında oynadığı rol göz önüne alındığında, Avrupa’yı müzakere masasına getirme gayretleri büyük zorluklarla karşılaşabilir” formunda konuştu.

‘Dünyayı 3. Dünya Savaşı ile tehdit eden çatışmayı sona erdirme mümkünlüğü konusunda optimistlik var’

Suudi Arabistanlı bir siyaset bilimci ve stratejik hususlar ile güvenlik alanında uzman Fawaz Kassab Al-Anzi ise Trump idaresiyle birlikte Ukrayna’da yeni bir gerçekliğin ortaya çıktığını ve dünyayı tehdit eden 3. Dünya Savaşı mümkünlüğünün son bulmasına yönelik olumlu bir havanın kelam konusu olduğunu vurguladı. Al-Anzi hususla ilgili şunları söyledi:

Yeni ABD idaresinin gelmesiyle birlikte, bilhassa Ukrayna’daki çatışma konusunda yeni bir gerçeklik ortaya çıktı. Amerikalılar, Ukrayna konusunu çözme yolunda ilerliyor ve bu süreçte makul politik yararlar elde etmeyi hedefliyorlar. Artık, dünyayı üçüncü bir dünya savaşının tehlikesiyle tehdit eden çatışmanın sona erme muhtemelliğine dair bir optimistlik var. Suudi Arabistan’ın bu bağlamdaki rolüne gelince, ülke, bölgesel ve milletlerarası krizlerin tahlilindeki gayretleriyle büyük bir milletlerarası inanç kazandı. Prens Muhammed bin Selman’ın diplomasisi, bugün diyalog kuran tarafların çıkarlarına karşılık veriyor.

‘Trump, ABD’nin Avrupa’nın güvenliğini finanse etme isteğinin olmadığını belirtti’

Yaşanan gelişmeleri Rusya ve Avrasya uzmanı Mehdi Seyf Tabrizi de Sputnik İran’a verdiği demeçte kıymetlendirdi.

Riyad’da Rus ve ABD heyetlerinin yaptığı görüşmeler için “Avrupa’daki savaşın akabinde geçen bin günden sonra çatışmanın sona ermesi için umutlar belirdi” diyen Tabrizi “Donald Trump’ın iktidara gelmesiyle birlikte ABD’nin dış siyasetinde değişiklikler gözlemleniyor. Trump, ABD’nin Avrupa’nın güvenliğini finanse etme isteğinin olmadığını belirtti ve Avrupa’daki savaşın sona ermesini ana öncelik olarak tanımladı” dedi.

Trump’ın kinci periyoduna başladıktan kısa bir müddet sonra Putin ile bağlantıya geçtiğine ve bunun iki ülke ortasındaki ilgilerin güzelleşmesinin başlangıcını oluşturduğuna değinen Mehdi Seyf Tabrizi şu ifadeyi kullandı:

Ancak, Ukrayna ve Avrupa’daki ortakları, Kiev’in iştiraki olmadan barış görüşmelerine karşı çıktıkları için bu görüşmelerin gerçekleştirilmesi sıkıntı hale geldi.

‘Zelenskiy Ukrayna halkının yasal temsilcisi değil, yeni bir legal lider onun kararlarını sorgulayabilir’

Tabrizi, Minsk muahedeleri üzere çok taraflı görüşmelerin başarılı olmadığını belirterek şu açıklamada bulundu:

“Zira taraflar bu görüşmeleri Ukrayna’nın konumunu güçlendirmek için kullandı ve bu durum, Rusya’nın NATO’nun Avrupa üyelerinin görüşmelere katılmasına müsaade vermemesinin münasebetini oluşturuyor. Ruslar, ABD’yi çatışmadaki Ukrayna’nın ana destekçisi olarak görmekte ve Amerikan yetkililerinin Maidan’daki ihtilali organize ettiğini ve ülkeyi Rusya ile çatışmaya sürüklediklerini argüman etmektedirler; bu süreçte NATO üyeliği teklifi de bulunmaktadır. Ayrıyeten, Zelenskiy’in memleketler arası forumlarda karar alma konusunda yasal bir meşruiyetinin olmadığı, zira yetkilerinin neredeyse bir yıl evvel sona erdiği ve seçimlerin olmamasını savaş vakti ile gerekçelendirdiği tabir edilmektedir. Diğer bir deyişle, Zelenskiy, Ukrayna halkının yasal temsilcisi değildir ve müzakereler yapma yahut milletlerarası evrakları imzalama hakkına sahip değildir; çünkü yeni bir yasal lider, onun kararlarını sorgulayabilir.