‘Trump Gazze planıyla ilgili blöf yapmıyor, ciddiye alınmalı’

“Trump’ın yaptığı plana baktığımız vakit 5 Kasım’dan bu yana aslıda Ortadoğu’da çok şey değişti. 20 Ocak’ta vazifeye başladıktan sonra ‘Ortadoğu’ya nasıl form vereceğini’ sergilemeye çalışıyor. Daha evvel ‘blöf mü yapıyor?’ diye soruyorlardı. Ancak Ürdün Hükümdarı ile görüştükten sonra bunun blöf olmadığını ortaya koymaya çalıştı. Ben bunun blöf olmadığını başından beri söylüyorum.

Trump ile bir arada Ortadoğu Biden periyodundan daha farklı bir periyoda girdi. Trump’ın ikinci periyoduyla değil, bir ‘ikinci Trump’ ile karşı karşıyayız. Bu bölgenin birtakım ülkeleri daha tehlikeli bir bedel ödeyecek. Bu toprak problemi yalnızca Ortadoğu ile ilgili değil. Kanada’ya da Panama’ya da birebir formda söylüyor. Devlet kavramını yok ediyor, ulus devletleri yıkmaya çalışıyor. Genel olarak Ortadoğu’da birtakım bölgelerde ulus devlet olmadığı için, Arap dünyasında bir biçimde başarma ihtimali yüksek olabilir ya da kısmi de olsa plana koyduğu stratejilerini gerçekleştirebilir. Fakat bunu kendi etrafında yapamayacağının altını çizmekte yarar var.”

“Bazı yorumcular ‘Trump geldikten sonra Netanyahu gidecek. Trump İsrail’e takviyesini kesecek, barış gelecek’ diyorlardı. Türkiye’de dikkat ederseniz Trump’ın gelmesini isteyenler vardı. Lakin bunun bizim için çok tehlikeli olduğunu görüyoruz. Bu Gazze sıkıntısı çok kolay bir sorun değil, bu mevzuya çok dikkat çekmek gerekiyor. Gazze’deki bu plan gerçekleşirse yarın öbür gün ‘Suriye’nin şu kesimi şunların olsun’ diyecek, ‘Lübnan’ın Güneyi İsrail’in olsun’ deme ihtimali çok yüksek. Bunun dışında Mısır’ın Sina Yarımadası daha evvel 1979’a kadar İsrail işgali altındaydı, sonra mutabakat ile geri iade etmişti. ‘Sina Bölgesi çok turistik bir bölgedir. Biz burayı kalkındıralım. Burası da İsrail toprakları olsun’ diyor.

Dikkat ederseniz ‘İsrail harita üzerinde çok küçük, daha geniş olması gerekiyor’ formunda bir tipim sergiliyor. Bu blöf yapıyor diye algılanmamalı. Bana nazaran bu önemli bir plan ve bunu hayata geçirmek istiyor.

Aslında ABD bugüne kadar Ortadoğu’da bütün savaşların, çatışmaların, krizlerin dolaylı bir kesimiydi, destekçisiydi. Trump periyoduyla ABD direkt savaşların modülü olacak. Trump, ‘Ukrayna savaşını ben bitireceğim’ dedi. Sen savaşın kesimi değilsen nasıl bitirebilirsin? Diplomaside orta buluculuk var ancak bu kadar özgüven olmaz. Trump periyodunu ekonomik, askeri tehdit ve direkt Amerikan müdahalesi olarak okuyabiliriz. Biden periyodunda İsrail’e önemli silah, para ve diplomatik takviye verdi. Lakin artık ‘Sadece silah vermeyeceğiz, biz bu sürecin parçasıyız’ diyorlar. Amerika’nın yapmak istediği işgalin öbür bir ismidir.”

“Biz yıllardır İsrail’i konuştuğumuzda Batı Şeria’da yerleşimcileri konuşuruz. Artık bu yerleşimcileri daha da resmileştirip buna Büyük İsrail Projesi’nin bir kesimi olarak bakmak lazım. Trump’ın istediği Amerikan gücünü herkesin hissetmesi ve kabul etmesi. ‘Ya kabul edecekler ya da bizimle çatışacaklar’ diyor. Dünyada yeni dünya sistemini nasıl düzenleyecek? Şu ana kadar bir kriz çıkmıyor. Yansılar var ancak bir savaş, çatışma yansısı değil. Yalnızca bir ses yükseltme reaksiyonudur. Lakin muhakkak bölgelerde çatışmaya yol açarsa burada çok soruna gireceğini düşünüyorum.

Kral Abdullah’ın durumunu gördünüz, çok acı bir durum. Kral Abdullah daha evvelki birinci periyodunda de Trump’la görüşen birinci Arap başkanıydı. Artık de görüşmede ilk Arap lideri oldu. Dikkat ederseniz Sisi görüşmesini çabucak askıya aldı, tıpkı pozisyona düşmek istemedi. Başka Arap ülkeleri de görüşmeden çekiniyorlar. Bu adam herkesin önünde hiçbir plan söylemiyor, tahminen de içeride konuştuğu şey ile dışarıda konuştuğu birebir değil. Buna da reaksiyon veremedi orada tam manasıyla.”

“Arap dünyası şu anda kendi iç kamuoyuna da bir bildiri vermeye, ikna etmeye çalışıyor. Mısır’da sezdiğim bir şey var; ‘Zaten Gazze yerle bir edilmiş. Biz de Araplar olarak toplanalım, burayı ihya edelim. Süreksiz mühletle kapılarımızı açalım, Filistinliler kardeşlerimizdir’ diyorlar. Mısır bu mevzuyu kabul etmiş ancak bunun ismini koymamışlar. Bunu söyleyemiyorlar bir formda. Mısır ‘Biz süreksiz olarak kabul edeceğiz’e getirecek. Lakin bugüne kadar hiçbir Filistinli Filistin toprağını kaybettikten sonra geri dönüşünü görmedik. Hepsi kamplarda tutuldu, kendi yurtlarına dönmemeleri için milyonlarca dolar harcadılar. Yani vatansız bir Filistin ortaya çıkarmaya çalışıyorlar.”

“Bunu yalnızca Trump’la da ilişkilendirmemek lazım. Tarihi bilgisi olan, Ortadoğu’yu çalışan biri olarak söylüyorum bunu; 1970’li yıllarda da ‘Ürdün’ü Filistin devleti olarak yapalım’ dediler. ‘Ürdün aslında Batı Şeria değildi, Doğu Şeria’ydı. Daha evvel Kral Hüseyin için İngilizlere, Fransızlara, Osmanlılara karşı bize takviye oldu. Biz bunlara bir devlet verdik. Fakat bu devletin aslında Filistin olması gerekiyor’ haline getirmek istiyorlar. 1958-1961 yılları ortasında Suriye birleşmişti, 1950’li yıllarda birebir halde Irak ile Ürdün birleşme kararı almışlardı lakin Bağdat Paktı’ndan ötürü, oradaki iki kutuplu dünya sisteminden ötürü başaramamışlardı. Bu sürece baktığımız vakit Arap dünyasındaki ‘Bu iki Arap ülkesini bir Arap ülkesi yapalım. Esasen sizin sloganınız da Arap milletinin birliği değil mi? Nasıl Birleşik Arap Emirlikleri varsa burada da Birleşik Arap Devleti olsun. Filistinlileri alın, Mısır ile de birleşin’ deniyor.

Özellikle II. Dünya Savaşı’ndan sonra Arap ülkelerini Fransızlar ve İngilizler’den bağımsızlıklarını kazandıkları sürece baktığım vakit daima şunu görüyorum; eninde sonunda iki Arap ülkesini bölerek bir Arap ülkesine dönüştürmek.”

“Suudi Arabistan’ın 2030 vizyonu var. Neom diye bir bölge oluşturuyor. Arap ülkelerinde çok kıymetli bir değişim daha var; Irak başbakanı bir proje açıkladı, bir kent daha kuruyoruz dedi. Bu kenti kurma sebeplerine onlar yatırım, istihdam diyorlar. Lakin 2 milyon 350 bin Gazzeli var. Mısır ‘2 milyonu kabul edemem. 500 bin sende, 500 bin Ürdün’de olsun. Katar’ın aslında az nüfusu var, toprağı çok, Katar’a da verelim’ diyor. Şu anda Ürdün ve Mısır ile başlatıldı fakat şayet bunlar yapamazlarsa kısmen kabul edecekler kısmen de bunu başka Arap ülkelerine taşıyacaklar. Buna Suudi Arabistan, Katar, Irak adaydır. Bunların temel emeli Gazze’yi Filistinlilerden temizlemek, Filistinlileri de sürgüne göndermek istiyorlar.

Hangi ülke tartışmasından fazla bunu yapıp yapmayacaklarını düşünmek gerekiyor. Bana yapacaklar üzere geliyor. Zira bunların geri dönüşleri yok, meskenleri yıkılmış. Şu anda Gazze’nin yüzde 80’inin yok edildiğini görüyoruz. ‘Vatanlarını bırakmazlar’ diyenler var. Bu vatan problemi değil. Vatanlarını nasıl savunacaklar? Arap ülkeleri, İslam dünyası bir silah mı veriyor? Bu yardım tırları ile bu savaşın yürütülmediğini hepimiz biliyoruz. Biraz da elimizi taşın altına koyup o denli konuşmamız lazım.

Arap ülkelerinin önünde 3 seçenek var; birincisi: Mısır dahil normalleşenler İsrail ile münasebetlerini askıya alacaklarını ya da tek taraflı olarak bu olağanlaşmayı bitireceklerini bildirmeleri lazım; ikincisi: savaşı göze almaları lazım; üçüncüsü: teslim olmak lazım.”

“Türkiye yıllardır Filistin problemine çok önemli manada ehemmiyet veriyor. Sadece AK Parti periyodunda değil Ecevit periyodunda de, daha evvel de öyleydi. Bir kısmın Türkiye’ye gelme ihtimali olabilir. Ama Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yaptığı bütün açıklamalara baktığımızda kesin bir lisanla bu planı reddediyor. Türkiye’nin bütün diplomasisi bu planı reddetmek üzerine heyeti. Bu bahiste Arap dünyasına da takviye veriyor. Türkiye’nin tavrı nettir. Bu süreçte Gazze’den yaralılar Türkiye’ye getirildi, sıhhat manasında imkanlar sağlandı. Ancak vakit içerisinde ne olacağını bilmiyorum. Bu Türkiye’nin problemi değil şu anda. Trump ‘Filistinlileri Türkiye’ye gönderelim’ demedi. Bunu öncelikle Mısır, Ürdün ve başka Arap ülkelerinin düşünmesi, daha sonra Türkiye’nin düşünmesi lazım.”