Türkiye’de kapalı alanda sigara içmek yasak. Hem içen bireye hem de işletmeye ağır cezası var. Lakin sigara yasağının tam manasıyla uygulandığını söylemek sıkıntı. Sputnik Türkiye’ye açıklamalarda bulunan Yeşilay, yasağın büyük ölçüde uygulandığını lakin birtakım işletmelerin cezayı ödemelerine karşın ihlale devam ettiğini belirtti. Yasak olmasına karşın kapalı yerde sigara dumanına maruz kalanlar ise hem sıhhatinden kaygılı, hem de “Eve döndüğüm vakit saçımdan iç çamaşırlarıma kadar sigara kokmak istemiyorum” diyor.
1-7 Mart Yeşilay Haftası
1-7 Mart Yeşilay Haftası tütün, alkol, uyuşturucu unsur, teknoloji, kumar vb. bağımlılıklarla çabayı anlatıyor. Sputnik Türkiye de Yeşilay kurumu ile konuştu ve kapalı alanda sigara yasağı uygulamalarını masaya yatırdı.
Sigara yasağı ne vakit başladı?
Tütünle gayrette 4207 sayılı “Tütün Eserlerinin Ziyanlarının Önlenmesi ve Denetimi Hakkında Kanun” kapsamında, 19 Mayıs 2008 tarihinde kamuya açık tüm kapalı alanlarda tütün eserlerinin tüketimi yasaklandı. 19 Temmuz 2009 tarihinde ise, özel şahıslara ilişkin olan lokanta, kahvehane, kafeterya üzere işletmelerde de bu yasak yürürlüğe girdi. Yasa, ikamete mahsus konutlar hariç tüm kapalı alanlarda tütün eseri kullanımını yasakladı.
Kapalı alanda sigara içme yasağı hangi alanlarda geçerli? Nerede sigara içmek yasak?
“Yasa kapsamında, kamu hizmet binalarının kapalı alanları (koridorlar dâhil), her türlü eğitim, sıhhat, üretim, ticaret, toplumsal, kültürel, spor ve cümbüş gayeli binaların kapalı alanları (ikamete mahsus konutlar hariç), özel araçların şoför koltukları (taksi hizmeti veren araçlar dâhil) ile karayolu, demiryolu, denizyolu ve havayolu toplu taşıma araçları, okul öncesi eğitim kurumları, dershaneler ve özel eğitim ve öğretim kurumları dâhil birinci ve ortaöğretim kurumlarının kapalı ve açık alanları, kültür ve toplumsal hizmet binalarının kapalı ve açık alanları, özel hukuk bireylerine ilişkin lokantalar ile kahvehane, kafeterya ve birahane üzere cümbüş hizmeti verilen işletmelerde şu anda fiilen tütün eserleri tüketimi yasaktır.”
Kapalı alanda sigara içmenin cezası ne kadar?
İlgili kurumlar tarafından kapalı alanda sigara içen bireylere ve bu yasağa uymayan işletmelere idari para cezası uygulanıyor. Tespit edilmesi durumunda 2025 yılı prestijiyle, sigara içen şahıslara bin 406 TL, kurallara uymayan işletmelere ise 19.476 TL’den 97.745 TL’ye kadar idari para cezası kesiliyor ve cezalar her yıl caydırıcılığını koruyabilmesi ismine güncelleniyor.
Yasaktan sonra sigara kullanımı azaldı mı?
Yeşilay, kapalı alan sigara yasağının birinci etapta sigara içme oranlarında düşüş sağladığına dikkat çekti. Lakin son yıllarda bu durum değişti:
‘Mekanlardaki yarı açık alanlar sigara içme kısmı üzere sunuluyor’
Kapalı alanda sigara içmek yasağı yerlerde bu sefer de üstü vakit zaman açılan kısımların duman altında kalmasına neden oluyor. Yeşilay bahse şu biçimde açıklık getirdi:
2009 Temmuz’undan itibaren uygulanan maddeyle birlikte, kafe ve restoranlar önlerinde yarı açık yahut camekânlı alanlar oluşturulmaya başlandı. Ne yazık ki, bu alanlar ekseriyetle sigara içme kısımları olarak sunuluyor. Son yıllarda, bu türlü bir alanı olmayan işletme sayısı neredeyse yok denecek kadar az. Sonuç olarak Türkiye’de tütün kullanımıyla uğraş maddeleri hayli güçlü ve kapsamlıdır; temel olan, bu maddelere daha âlâ uyulmasını sağlamak ve aktif bir biçimde uygulanmasını garanti altına almaktır. Çocukların ve erişkinlerin birlikte olduğu kafe ve restoranlar üzere toplumsal alanlar, bir yandan çocuklar için dumana maruz kalmalarına, öbür yandan sigaraya özenmelerine sebep oluyor.
‘Ciddi para cezaları uygulanıyor’
Peki yasaklar caydırıcı değil mi? Yeşilay bu bahiste herkese misyon düştüğünü vurguladı ve ‘ticari kaygıları’ hatırlattı.
“Kurala uymayan işletmelere önemli idari para cezaları uygulanıyor. Fakat kimi işletmeler, ticari tasalarla bu yasağı ihlal edebiliyor. Halbuki gerçek muvaffakiyet, yasaklardan korkmakla değil, sağlıklı bir ömrü toplumsal bir duruş hâline getirmekle mümkün olur. Burada hepimize düşen değerli sorumluluklar var.
‘Bu yerleri tercih eden bizleriz’
Mücadelenin sadece yasal düzenlemeyle olmayacağını söz eden Yeşilay, “Bu çabada sadece yasal düzenlemelere değil, ferdi bilinçlenmeye ve toplumsal farkındalığa da gereksinim var. Zira bu yerleri tercih eden, tanınan hâle getiren maalesef bizleriz. Tütün eserlerini kullanmayan bireylerin haklarını bilmesi ve araması, bu uğraşta büyük bir fark yaratacaktır. Sağlıklı bir toplum ve güçlü bir gelecek için daima birlikte sorumluluk alalım” diye davette bulundu.
‘Tütün sanayisinin cümbüş yerlerine camekan yapılması için mali katkı vermesi önlenmeli’
Yeşilay’dan bir davet da tütün sanayisinin adımlarına yönelik:
Sigara yasağı ihbarı nasıl yapılır?
‘Sigara içen 30 saniyede bitiriyor, geri kalan duman 12 dakika pasif içicilere kalıyor’
‘Sigaradan yayılan dumanda sigaradan 3 kat fazla nikotin var’
‘Duman solumamak için dışarı çıkmak istemiyorum’
Sigara yasağı bir yandan kontrollerle bir yandan da ihbarlarla ayakta tutulsa da yerlerin bir kısmı bunu delebiliyor. Sigara dumanına maruz kalanlar ise bir epey şikayetçi:
‘Eve döndüğümde saçımdan çamaşırıma kadar sigara kokuyorum’
Sigara kullanmayanların bir öteki şikayeti ise çocuklarıyla sosyalleştiklerinde yaşadıkları tedirginlik:
More Stories
Efteni Kuş Cenneti bayram tatilinde ziyaretçilerini ağırladı
Ankara Botanik Parkı’nda sincaplar görüntülendi
Antalya’nın saklı güzelliği: Doğal havuzlar