Bilim dünyası şaşkın, ‘Jeolojik kabus’: Türkiye’nin altında devasa bir yarık keşfedildi, ‘yer kabuğu alarm veriyor’

Göttingen Üniversitesi’nden milletlerarası bir araştırma grubu, Türkiye’nin güneydoğusundan başlayarak kuzeybatı İran’a kadar uzanan 1.500 kilometrelik bir yarık tespit etti. Araştırmaya nazaran, bu yarık eski Tetis Okyanusu’ndan kalan bir okyanusal levhanın kopması nedeniyle oluştu.

Almanya merkezli merkur.de tarafından duyurulan haberde, bu bulgunun dünya üzerindeki jeolojik süreçlerin anlaşılmasına büyük katkı sağlayacağı tabir edildi. Araştırmacılar, Türkiye’nin güneyinde oluşan bu jeolojik hareketlerin bölgeyi önemli biçimde etkileyebileceğini belirtiyor.

Okyanusal levha Türkiye’den kopuyor

Bilim insanlarının açıklamalarına nazaran, Zagros Dağları’nın altında kalan okyanusal levha, yer kabuğunu aşağı çekerek büyük bir çöküntü oluşturuyor. Göttingen Üniversitesi’nden Dr. Renas Koshnaw, “Bu levha, bölgeyi aşağı çekmeye devam ediyor. Lakin Türkiye’ye hakikat bu hareket sığlaşıyor, bu da okyanusal levhanın koptuğunu ve yarığın yayılmaya devam ettiğini gösteriyor,” dedi.

Bilim insanları, yarığın yayılma suratını “takvimden kopan bir yaprak gibi” tanımlayarak sürecin epeyce karmaşık olduğunu belirtti. Bu hareketlerin yalnızca Türkiye değil, Irak ve İran üzere ülkeleri de etkilediği açıklandı.

Tetis Okyanusu’nun izleri hala etkili

Araştırmalar, Türkiye’nin altında büyüyen yarığın bir vakitler Arap levhası ile Avrasya levhasını ayıran Tetis Okyanusu’nun kalıntılarından kaynaklandığını ortaya koydu. Bu okyanus, milyonlarca yıl evvel kapanmış olsa da tesirleri bugün hâlâ hissediliyor. Tetis Okyanusu’ndan geriye kalan modüller, günümüzde Akdeniz, Karadeniz ve Hazar Denizi olarak biliniyor.

Zagros Dağları ve jeolojik hareketlilik

Zagros Dağları, Doğu Türkiye’den Umman Körfezi’ne kadar uzanan 1.500 kilometrelik bir dağ silsilesidir. Bu dağların oluşumu, Afrika, Arap ve Hint levhalarının Avrasya levhası ile çarpışması sonucu gerçekleşmiştir.

Bilim insanları, Zagros Dağları’nın derinliklerindeki okyanusal levhanın yer kabuğunu aşağı çektiğini ve bu durumun depremler ve yeni maden yataklarının oluşumu üzere değerli jeolojik sonuçlar doğurduğunu vurguladı.

Jeolojik süreçler zelzele riskini artırıyor

Türkiye’nin sık sık zelzelelerle karşı karşıya kalması, bu tıp jeolojik süreçlerin daha düzgün anlaşılmasını mecburî kılıyor. Göttingen Üniversitesi’nden yapılan açıklamaya nazaran, bu araştırma sayesinde sarsıntı risklerinin daha net bir biçimde kıymetlendirilebileceği söz edildi.

Araştırmacılardan Prof. Jonas Kley, “Bu cins modeller, Dünya’nın kabuğunun nasıl çalıştığını anlamamıza yardımcı oluyor. Sarsıntı risklerini iddia etmek için bu bilgiler büyük kıymet taşıyor,” dedi.

Maden yatakları ve yeni bulgular

Araştırmacılar, yer kabuğundaki bu hareketlerin maden yataklarının aranması, doğal kaynakların bulunması ve jeolojik risklerin yönetilmesi üzere mevzularda değerli bilgiler sunduğunu belirtti. Ayrıyeten, Türkiye’nin bu hareketlilik nedeniyle gelecekte de dikkatle incelenmesi gerektiği söz edildi.

Naci Görür’den ihtar: Zelzeleye hazır olmalıyız

Yer bilimci Prof. Naci Görür de geçtiğimiz günlerde Bitlis-Zagros fay çizgisine dikkat çekerek bölgenin yüksek zelzele riski taşıdığını vurgulamıştı. Diyarbakır’da düzenlenen ‘Deprem Dirençli Kentler’ Sempozyumu’nda konuşan Görür, “Bu bölgelerde büyük zelzelelerin meydana gelme mümkünlüğü yüksek. Kentlerin sarsıntı dirençli hale getirilmesi koşul,” dedi.