Ege’de deprem hareketliliği devam ediyor: Santorini’de olası bir yanardağ patlaması hava sıcaklıklarını değiştirir mi?

Geçtiğimiz 1 aydır Ege Denizi’ndeki sarsıntı fırtınası devam ediyor. O denli ki başta Santorini ve etrafı olmak üzere yüzlerce sarsıntı yaşandı. Bu sarsıntılar akıllara “Santorini’de yanardağ patlaması yaşanır mı?” sorusunu getirirken volkanik hareketlerin iklime tesiri de merak ediliyor. Peki yanardağlardaki volkanik hareketler ne söz ediyor? Hava sıcaklıkları etkilenir mi? Yanardağlar iklimi kalıcı olarak değiştirebilir mi? Prof. Dr. Doğanay Tolunay, Sputnik’e özel anlattı.

‘Volkanların iklimi değiştirmesi mümkündür’

Prof. Dr. Doğanay Tolunay, volkan patlamalarıyla birlikte atmosfere toz ve kül ile kükürtdioksit (SO2), su buharı, karbondioksit (CO2) üzere birtakım gazlar salınacağını ve bunların kısa uzunluklu güneş ışınlarının dünyaya ulaşmasını engellediği için sıcaklıkları düşürebileceğini söyledi. Uzman isim yanardağ patlamalarının hava sıcaklığı üzerinde tesirlerini şu sözlerle sıraladı:

Volkanların iklimi değiştirmesi mümkündür. Fakat bunun olabilmesi için birtakım kuralların gerçekleşmesi gerekir. Bunlardan birincisi patlayan volkanın yeridir. Özellikle ekvatorun etrafında yer alan ve tropikal iklim nesli ismini verdiğimiz nesildeki volkan patlamalarının iklimi değiştirme olasılıkları daha yüksektir. Bunun nedeni bu patlama sonucunda atmosfere yayılan toz ve kükürtdioksit gazlarının dünyanın dönmesiyle oluşan rüzgarlarla daha geniş bölgelere yayılabilmesidir. Öteki bir etken volkan patlamalarının büyüklüğüdür. Patlama ne kadar büyükse atmosfere yayılan toz ve kükürtdioksit o kadar fazladır. Ayrıyeten büyük patlamalar sonucunda toz ve kükürtdioksit atmosferin stratosfer katmanına kadar ulaşabilir. Bunlar troposfer katmanına göre stratosferde daha uzun mühlet kalabilirler.

‘Daha evvel Filipinler’deki patlama sıcaklıkları etkiledi’

Prof. Dr. Doğanay Tolunay, daha evvel gerçekleşen volkan patlamalarının sıcaklıkları etkilediğini fakat bunun iklimi değil hava durumunu değiştireceğini söyledi:

‘Yanardağların iklimi değil hava durumunu değiştirdiğini söyleyebiliriz’

Doğanay Tolunay, günümüzde yanardağların sıcaklık üzerindeki tesirleri en fazla 1-2 yıl olduğu için yanardağların iklimi değil hava durumunu değiştirdiğini söyledi:

“Buna karşılık 2010 yılında patlayan İzlanda’daki Eyjafjallajökull Yanardağı ya da Etna Dağı’nın daha evvelki patlamalarının Pinatubo Yanardağı kadar sıcaklıklara bir tesiri olmadı. Özetle yanardağların iklimi değiştirmesi için volkan büyüklüğünün 6 ve üzeri olan patlamaların çabucak her yıl meydana gelmesi gerekiyor. Bu üzere büyük patlamalar günümüzde 30-40 yılda bir olduğu için yanardağların günümüzde iklim değişikliğine yol açtığını söylemek mümkün değil. Günümüzde yanardağların sıcaklık üzerindeki tesirleri en fazla 1-2 yıl olduğu için yanardağların iklimi değil hava durumunu değiştirdiğini söyleyebiliriz.”

Santorini’de volkan patlarsa hava sıcaklıklarında değişiklik olur mu?

Prof. Dr. Doğanay Tolunay, bu durumun patlamanın büyüklüğüyle ilgili olacağını söyleyerek şayet büyük bir patlama olursa sıcaklık düşüşüne yol açacağını söyledi: