Dış Politika Uzmanı Doç. Dr. Orallı: Ukrayna Batı dünyasının ipiyle kuyuya inilmeyeceğini görmelidir

“İstanbul Müzakereleri taraftar ortasında mutabakata en fazla yaklaşılan platform olması ile değerli bir referans noktası teşkil ediyor. Son 3 yılda izlediğimiz faal diplomasi dikkate alındığında Rusya ile Ukrayna ve Amerika ortasında önümüzdeki periyotta gerçekleştirilmesi beklenen görüşmeler için ülkemiz ülkü bir mesken sahibi olacaktır.”

“Rusya ve Ukrayna ortasında 3 yıldır devam eden, çatışmalarda hayatını kaybeden, her birinin anısına elbet bir ateşkes sürecinin bir an önce cereyan etmesinde ve var olan münasebet seviyesinin tekrar tasnif edilmesinde büyük yarar olduğu aşikar. Bu noktada Trump’la birlikte ABD’nin temel kelamı neydi? Bir ay içerisinde, bir hafta içerisinde, bir gün içerisinde ateşkes süreci doğrulacak ve bir barışa adım adım ilerlenecek. Bununla bir arada açık ki, Rusya’yla yapılan görüşmelerde de, Ukrayna’nın öbür temaslarında da şimdi siyasal yer hazırlanmasına karşın türel tabanla ilgili çok genel tartışmaların olduğu açık. An itibariyle Ukrayna’nın süreçte büyük bir palavraya alet edildiği, büyük bir aldatılmışlık süreci içerisinde olduğu ve Batılı müttefikler tarafından gördüğü takviyenin yapay olduğunu daima bir arada müşahede ettik. Birinci günden beri Ukrayna’nın savaşın içerisinde olmasının uzun vadeli Ukrayna’yı bir noktadan sonra savaşın en büyük kaybedeni olacağına dair yorumlarımızı yapmıştık. An itibariyle Ukrayna’nın direnme kabiliyetinin olmadığı, yalnızca batıdan aldığı dayanakla bu çatışmayı bir ölçü daha sürdürdüğü, bununla birlikte Rusya’nın tertip içerisinde her geçen gün istek ettiği başarıyı aldığı, gayesine yanlışsız adım adım ilerlediği 3. yılın sonunda ortaya çıktı. Ve an itibariyle manasını yitirmiş olan bu çatışmanın sonucunda Ukrayna’da iktidar değişikliği ve bir anayasa değişikliği kaçınılmazdır. Hasebiyle Ukrayna’da yeni anayasanın kim tarafından inşa edileceği, hangi devlet başkanı tarafından konumlandırılacağı, parlamentonun ne vakit toplanacağı temel sorular bu noktada mühürlenmelidir. Aksi takdirde Zelenskiy’nin anlamsız egosu ile ilerleyebilecek ve batı dünyasının yalnız bıraktığı bir Ukrayna’nın daha fazla direnç gösteremeyeceği, toprak bütünlüğü büyük oranda zafiyete uğramış, ve anayasal tertipte tekrar tutunma ihtimali dahi zayıflamış bir Ukrayna’nın memleketler arası sisteme hangi bağlamda entegre edileceği sıkıntıları bu saatten sonra hukukî olarak da memleketler arası siyaset bağlamında da sorulması gereken temel sorulardır.”

“İlk günden beri NATO üyesi olma ihtimalinin dahi kelam konusu olmadığına defayetle vurgu yaptık. Avrupa Birliği’ne üyelik süreciyle ilintili olarak Batılı müttefikler tarafından oyalandığını, aslında bir tuzağa hakikat itildiğini tekraren vurguladığımız Ukrayna’da, an itibariyle Ukrayna’daki halkın da topyekun bir sürece dahil olarak artık bu işin bu türlü devam etmeyeceğini, Kiev idaresinin bir an önce ateşkes sürecine dahil olması gerektiği ve anlamsız bir biçimde olmayan bu rekabet ortamında Batı’nın silah gücüyle ayakta durmasının mümkün olmayacağını anlatması, gördüklerini aktarması gerekmektedir. 1945’ten bu yana bir hâkim devletin toprak kaybı bir çatışma süreciyle cereyan etmemiştir. Lakin daha evvel bu kadar oburunun gücü üzerine bina edilen bir çatışma süreci de doğmamıştı. O bakımdan Ukrayna aldatılmışlık hissini an itibariyle yaşayan bir durumdadır. Bununla bir arada Ukrayna’nın açık bir biçimde yeni anayasasını, yeni coğrafyasını içselleştirmesini bir mecburilik olduğu gerçeğinin hepimiz farkındayız. Çatışmanın temel kazananının ABD olduğu. Trump’ın Putin’le bir arada bu süreçte yine bir dizayn siyaseti izleyebilecek kabiliyeti açık bir halde Rusya’ya aktardığı ve bu dakikadan sonra daha uzun bir operasyonel sürecin artık global barışa dahi çok büyük çaplı ziyanlar verebileceğini görmekte ve muhtemel 3. Dünya Savaşı senaryolarından bir an önce arınmak ismine Rusya’yla Ukrayna ortasında ateşkes rejimini tesis etmekte büyük bir yarar var.”

“Burada bu saatten sonra süreç Ukrayna’nın elindedir. Ukrayna’da bilhassa çatışmalardan ziyan gören halkın sürece müdahil olması ve yeni bir idareyle birlikte batı dünyasının ipiyle kuyuya inilmeyeceğine ait durumunu değerlendirmesi gerekmektedir. Avrupa Birliği açısında ise, ABD’nin Ukrayna üzere bir devleti dahi uzun vadeli planlarına yem edebileceği gerçeği bu saatten sonra Avrupalı müttefiklerin çok daha ağır biçimde dikkate alacağı bir konu haline gelmiştir. Avrupa ordusu tekrar gündeme gelecektir, lakin başkansız Avrupa’nın bunu yapabilecek kabiliyeti var mıdır asıl soru bu noktada düğümlenecektir.”