Türkiye’nin tedavülde olan en büyük parası şimdilik 200 Türk lirası. 200 TL’lik banknotun satın alma gücü uygulanan ekonomi politikası sonucu hızla eridi. Üstelik dolaşımdaki miktarı da rekor kırmış durumda. 2009’da dolaşımda 1,77 milyar TL’lik 8,8 milyon adet 200 TL banknot vardı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) açıkladığı verilere göre Aralık 2022 sonu itibarıyla 2021 sonuna kıyasla tedavüldeki 200 TL’lik banknot sayısı yüzde 104 artarak 966 milyon 978 bin adede çıktı.
SERİ HALİNDE PARALAR
Verilere göre piyasada tam 193 milyar 335 milyon 560 bin liralık 200’lük banknot bulunuyor. Bankamatikten para çeken vatandaşlar gıcır gıcır 200 liraları seri halde eline alıyor. İşte bu nedenle yakında 200 banknotlar “en büyük para” unvanını kaybedebilir. Pek çok ekonomist de bu gidişata dikkati çekerek yeni banknotların basılması gerektiğini vurguluyor.
Onlardan biri de Başkent Üniversitesi Uluslararası Finans ve Bankacılık Bölüm Başkanı Prof. Dr. Şenol Babuşcu.
SONRAKİ HÜKÜMETİN ÖNCELİĞİ OLACAK
Başbuşcu, 500 TL’lik banknot ve madeni 5 liraya ilişkin Independent Türkçe’ye değerlendirmelerde bulundu. Prof. Babuşcu’ya göre seçimden sonra ister mevcut hükümet devam etsin isterse muhalefet iktidara gelsin 3 ay içinde yapılacak işler içinde 500 TL’lik banknotu basmak ve 5 TL’lik madeni parayı çıkarmak öncelikli olarak yer almakta.
Başbuşcu 500 TL’lik banknota neden ihtiyaç duyulduğunu tane tane anlattı. Babuşcu’nun verdiği bilgilere göre 500 TL’lik banknot (emisyon aynı kaldığı sürece) enflasyon doğurmuyor. Enflasyon, 500 TL’lik banknotu doğuruyor.
MB GÖREVİNİ YAPSAYDI BU OLMAZDI
Merkez Bankası’nın temel amacının fiyat istikrarı (enflasyonla mücadele) ve TL’nin değerini korumak olduğunu, bunun da kanunda açıkça belirtildiğini hatırlatan Babuşcu, “Eğer Merkez Bankası görevini yapıp enflasyonla mücadele etseydi ve TL’nin değerini korusaydı 500 TL’lik banknota ihtiyaç kalmazdı. 500 TL’lik banknot ihtiyacı Merkez Bankası’nın görevini yapmamasından kaynaklanmıştır” dedi.
200 TL banknotun piyasaya çıktığı Ocak 2009’dan bu yana çok değer kaybettiğini anımsatan Babuşcu, “Ocak 2009’da 1 dolar, 1,53 liraya eşitti. En büyük banknot olan 200 TL ile 131 dolar alınıyordu. Bugün 1 dolar, 20 TL tekabül ediyor. 200 TL ile 10 dolar alınabiliyor. Başka bir örnek vermek gerekirse Ocak 2009’da 1 litre motorin 2,37 liraydı. 200 TL ile 84 litre motorin alınıyordu. Bugün 1 litre motorin 22 TL’dir. 200 TL ile 9 litre motorin ancak anılıyor” diye konuştu.
“1000 TL’LİK NAKNOTÇIKACAK”
Uluslararası kabullerin en büyük kupürlü banknotun emisyon içindeki payının yüzde 50’yi geçtiği taktirde daha büyük bir banknot çıkarılması gerektiğini gösterdiğini aktaran Prof. Dr. Şenol Babuşcu, şunları kaydetti:
Şu an itibariyle en büyük banknot olan 200 TL’nin emisyon içindeki payı yüzde 59’u geçmiştir. Diğer bir kabul ise en büyük 2 banknotun emisyon içindeki payının yüzde 90’ı geçtiği taktirde daha yüksek kupürlü bir banknotun çıkarılması gerektiğidir. Ülkemizde şu an itibariyle en büyük 2 banknot olan 200 ve 100’lük kupürlerin emisyon içindeki payı yüzde 92’dir. Bu durumda 500 TL’lik banknotun çıkarılmasının gerekliliği açıktır. Sonuç olarak seçimden sonra 3 ay içinde Merkez Bankası seçilen hükümetin önüne 500 TL’lik banknotun ve madeni 5 liranın çalışmasını koyup, çıkarılmasını istenilecektir. 2024 yılı içinde ise 1000 TL’lik banknot ve 10 TL’lik madeni paranın piyasa çıkarılması da bir gereklilik olarak ortaya çıkacaktır.”
