26 Nisan 2025

12 yıllık zorunlu eğitim düzenlemesi yolda, sinyali verilen rapor ortaya çıktı: Lise eğitimi değişiyor mu?

#image_title

Türkiye’de uzun yıllardır tartışılan 12 yıllık mecburî eğitim sistemi tekrar gündeme geldi. Eğitimciler, bilhassa liselerin mecburî olmaktan çıkarılmasını ve sistemin esaslı bir değişime gitmesi gerektiğini savunuyor. Millî Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’in son açıklamaları, bu bahiste yeni düzenlemelerin sinyalini verdi. İşte detaylar…

Türkiye’de 4+4+4 sistemiyle sürdürülen 12 yıllık zarurî eğitim, eğitimciler ortasında tartışma konusu olmaya devam ediyor. Bazı uzmanlar, bu sistemin öğrencilerin yeteneklerini körelttiğini savunurken, kimileri ise mecburî eğitimin çocuklar için bir hak olduğunu belirtiyor.

Eğitim siyasetlerini tartışmak maksadıyla Enderun Özgün Eğitimciler Derneği, Maarif Platformu ve Medeniyet Enstitüsü tarafından düzenlenen “Türk Eğitim Sistemi ve Zarurî Eğitimin Yansımaları” çalıştayında değerli tespitler yapıldı. Özellikle lise eğitiminin zarurî olmaktan çıkarılması gerektiği vurgulandı.

Raporda dikkat çeken başlıklar

Çalıştayın sonuç raporunda, mevcut sistemin eğitimde kaliteyi düşürdüğüne ve öğrencilerin zorunlu eğitim nedeniyle mesleksel becerilerden uzaklaştığına dikkat çekildi. İşte öne çıkan unsurlar:

📌 Zarurî eğitim bir hak olmalı dayatma değil!

Eğitimin, öğrencilerin yeteneklerine uygun biçimde yönlendirilmesi gerektiği belirtildi.
Lise eğitiminin mecburî olması, eğitim kalitesini düşürüyor ve öğrenci muvaffakiyetini olumsuz etkiliyor.
Diploma sahibi olmak yerine, öğrencilerin maharet kazanmasına yönelik bir sistem oluşturulmalı.

📌 “Herkes mezun olmamalı kalite artmalı”

Sınıf geçme yönetmeliği yine düzenlenmeli, bitirme imtihanları geri gelmeli.
Lise ve üniversitelerde, öğrencilerin kolay mezun olduğu anlayış terk edilmeli.
Zorunlu lise eğitimi, üniversiteyi zarurî hale getirerek işsizliği artırıyor.

📌 Mesleksel eğitime geçiş teşvik edilmeli

Türkiye’de önemli bir orta eleman eksikliği var.
Öğrencilerin meslek liselerine yönlendirilmesi, ekonomik kalkınma açısından kritik değer taşıyor.
Meslek liselerinin algısı değiştirilmeli, mühendisliğe geçişin birinci adımı olarak gösterilmeli.

Liseler zarurî olmaktan çıkacak mı?

Çalıştayda, özellikle lise eğitiminin zarurî olmaktan çıkarılması gerektiği vurgulandı. Mevcut sistemin, öğrencileri kalıplaşmış bir yapıya soktuğu ve ferdî yeteneklerini geliştirme imkânı sunmadığı belirtildi.

Önerilen değişiklikler şunlar:

Lise eğitimi 4 yıldan 3 yıla indirilmeli.
Zorunlu lise eğitimi kaldırılarak, isteğe bağlı hale getirilmeli.
Öğrencilerin meslek liselerine yönlendirilmesi için teşvikler artırılmalı.

Üniversite kontenjanları gereksinime nazaran belirlenmeli

Uzmanlara nazaran, üniversitelerdeki kısımların kontenjanları, iş gücü gereksinimine nazaran düzenlenmeli.

Mevcut sıkıntılar şunlar:

Üniversite mezunları ortasında işsizlik artıyor.
Bölümler, ülkenin iş gücü gereksinimine nazaran açılmalı.
Popülist yaklaşımlar yerine, uzun vadeli istihdam planları yapılmalı.

Bakan Yusuf Tekin’den dikkat çeken açıklama

Millî Eğitim Bakanı Yusuf Tekin, geçtiğimiz günlerde katıldığı bir programda mecburî eğitim tartışmalarına ait çarpıcı sözler kullandı:

“Zorunlu eğitimin çok uzun olduğunu düşünüyorum. Yakında bu bahis tartışmaya açılabilir. Çocukları standart bir eğitim sistemine zorlamak gerçek olmayabilir.”

Bu açıklama, hükümetin eğitim ıslahatı konusunda yeni adımlar atabileceği istikametinde yorumlandı.

İlkokul 5 yıla çıkarılmalı, ortaokul ve lise yine düzenlenmeli

Çalıştayda, ilkokul mühletinin 5 yıla çıkarılması gerektiği de önerildi. Ayrıyeten, lise eğitiminin mecburî olmaması gerektiği vurgulandı.

Doç. Dr. Yusuf Kızıltaş, şu açıklamayı yaptı:
“12 yıllık zarurî eğitim gözden geçirilmeli. İlkokul mühleti uzatılmalı, liseler isteğe bağlı hale getirilmelidir.”